Wanneer een ontwerper de stoelensector op zijn kop zet.

In 1958 schreef de Deense krant Fyns Social-Demokrat: “Het ‘nieuwe’ restaurant Kom Igen in het bosgebied Langesø werd zodanig overrompeld bij de opening dat de serveersters regelmatig de handdoek in de ring wilden gooien. Maar zodra alles weer tot bedaren is gekomen, zullen de gasten zien dat Langesø nu het onconventioneelste restaurant van heel Denemarken heeft.”

Maar wat is er dan gebeurd? De Deense architect en ontwerper Verner Panton had van zijn vader, die zaakvoerder van het restaurant Kom Igen (Deens voor “kom terug”) was, de opdracht gekregen om een bijgebouw te ontwerpen en alle binnenruimtes te renoveren. Panton had de vrije hand en ontwierp het volledige interieur, inclusief textiel, tapijten, lampen, meubels, uniformen voor het personeel en menu’s. Door geometrische vormen en uitsluitend vijf verschillende tinten rood te gebruiken, creëerde hij een nieuw soort ruimte. Het nieuws van de opening van Kom Igen verspreidde zich als een lopend vuurtje in de streek en in heel Denemarken en het restaurant werd uitvoerig besproken in de media. En dat leidde tot de stormloop waarnaar in het artikel verwezen werd.

Verner Panton heeft voor het project ook een eigen stoel ontworpen: de Cone Chair. Zoals de naam al doet vermoeden, heeft de body van de stoel de vorm van een kegel. De kegel staat op zijn kop en een cirkelvormige verlenging aan de bovenkant vormt de rugleuning, die net zoals het zitvlak aangenaam bekleed is. Of, zoals Verner Pantons vriend Niels-Joergen Kaiser de stoel in 1999 in het gedenkschrift over Verner Panton prachtig beschreef: “… een ballerina die op haar tenen staat en met gemak pirouettes doet.” De hele body is bekleed met stof. Voor Kom Igen was dat in dezelfde vijf roodtinten als de rest van de inrichting. De Cone Chair wordt gedragen door een vlak en elegant kruisonderstel van geborsteld roestvrij staal. Later zei Verner Panton over het ontwerp: “Als ik het opnieuw zou doen, is een structuur zoals een kegel toch gemakkelijker dan de bistrostoel met vier poten die daar staat.” Dat is een uitspraak waar maar weinig meubelmakers het mee eens zouden zijn, aangezien de top van de kegel bij de overgang naar het onderstel toch onder extreme druk staat en daar ook de eisen voor duurzaamheid en de kwaliteit van het materiaal erg hoog zijn.

De Cone Chairs voor Kom Igen werden vervaardigd in een kleine smederij op het eiland Funen. Maar al tijdens de openingsreceptie van het restaurant was de Deense designondernemer Percy von Halling-Koch geïnteresseerd in het ontwerp. Kort daarna richtte hij speciaal voor de productie van de Cone Chair de firma Plus Linje op. Toen de stoel op de markt gebracht werd, kreeg hij veel nationale en internationale aandacht. Dankzij dit succes en een gegarandeerde serieproductie had Verner Panton de mogelijkheid om te blijven werken met de kegelvorm. De eerste aanvulling was de Cone Stool, een versie zonder rugleuning, en een jaar later ontstond de Heart Cone Chair die dankzij zijn uitnodigende hartvormige rugleuning een beroemd icoon geworden is.

In 1959 nodigde de Deense beurs Købestaevnet in Fredericia Verner Panton uit om de beurs in te richten. Zijn ideeën voor de inrichting: “We weten dat deze beurs enorm veel mensen aantrekt en de meesten daarvan zullen nooit meer zien dan de rug en schouders van de andere bezoekers. Dus waarom hangen we dan niet gewoon alles aan het plafond?” Zo werden niet alleen de Cone Chairs maar ook veel andere meubels aan het plafond bevestigd, zodat de beursbezoekers ze beter konden zien. De pers verklaarde Panton voor gek en veel van zijn collega-architecten en -ontwerpers reageerden met onbegrip op zijn alternatieve manier van denken.

De Cone Chair hoefde in elk geval niet aan het plafond te hangen om toch op te vallen: toen hij in New York voor het eerst in een etalage in een drukke straat gepresenteerd werd, zorgde hij voor verkeerschaos omdat de chauffeurs abrupt stopten om de futuristische stoel beter te kunnen zien. De winkel moest hem daarom verplaatsen naar een deel van de showroom dat niet zichtbaar was vanaf de straat.

Zo veranderde de innovatieve uitstraling van de Cone Chair aan het einde van de jaren 50 de manier waarop er naar stoelen werd gekeken. Bovendien was het het eerste ontwerp in de vormentaal waar Panton nu om bekendstaat. Kort daarna begonnen Vitra en Verner Panton samen de Panton Chair te ontwerpen. De designer verhuisde in 1963 met zijn vrouw Marianne naar Bazel, waar het Zwitserse bedrijf Vitra zijn hoofdzetel heeft. In die jaren ontstond er een vriendschap met de eigenaars van Vitra, de Fehlbaums, die tot op de dag van vandaag voortduurt en Marianne Panton woont nog altijd in Bazel. Als eerbetoon aan deze vriendschap draagt Vitra tegenwoordig veel zorg voor het werk van de grote Deense ontwerper en blijft het verder ontwikkelen. En omdat Plus Linje niet meer bestaat, worden de Cone Chair, de Cone Stool en de Heart Cone Chair sinds 2004 door Vitra vervaardigd.