Wanneer een stoel supernormaal is.

De APC (All Plastic Chair) is een onopvallende, goed geproportioneerde stoel die eruitziet alsof men hem al lang kent. Voor de Britse designer Jasper Morrison, die de stoel samen met Vitra heeft ontworpen, weerspiegelt net dat de kwaliteit van de stoel.

In 1988 presenteerde Morrison zijn designprincipes tijdens twee tentoonstellingen: “Some Items for the House, Part I” in galerie DAAD in Berlijn en een jaar later “Some Items for the House, Part II”, georganiseerd door Vitra in de Galleria Fac-Simile in Milaan. Voor de installaties had hij een aantal meubelstukken ontworpen die niet echt als afzonderlijke objecten functioneer­den, maar veeleer een bepaalde sfeer moesten oproepen. Hij wilde begrijpen wat een ruimte karakter geeft en wat niet. Op die manier wilde hij voorkomen dat hij dingen ontwerpt die de aandacht naar zich toe trekken, maar niet passen in de context van het ontwerp.

Jasper Morrison vervaardigde de installatie in de galerie DAAD bijna uitsluitend uit multiplex: met ruwe platen tegen de wanden en op de vloer en met gelaagde, gebogen en gladgestreken elementen als tafel en stoelen. Hij ontwierp zijn Ply Chair met de werktuigen en materialen die hem in Berlijn ter beschikking stonden: een elektrische schrobzaag en een paar afrondingsmallen.

Op dat moment stelde Vitra voor om de Ply Chair voor serie­productie te ontwikkelen. De stoel belichaamde Morrisons designvisie als product dat functioneerde als een tekening. Hij manifesteerde zijn basisprincipe om alledaagse voorwerpen voor iedereen te produceren in zijn publicaties “Utilism, The Unimportance of Form” en in 2007 in “Super Normal—Sensations of the Ordinary”.

“Super Normal” is voor Jasper Morrison geen designrecept: “Het is eerder een langdurige ontdekking van de kwaliteit van een object die ons oordeel en de fundamentele inschatting als we dingen voor de eerste keer waarnemen, overstijgt. ‘Super Normal’ behoort meer tot het alledaagse leven dan tot de designwereld. […] In vergelijking met alle andere vragen is vorm niet belangrijk. [...] De reden waarom objecten optimaal func­tioneren is niet omdat ze er mooi of waardevol uitzien, maar omdat ze hun functie perfect kunnen uitvoeren: een goede kurkentrekker, een goede stoel, een goed paar schoenen.”

Het zijn die opvattingen die aan de basis liggen van de ontwikkeling van de APC. Hoewel er geen vergelijkbare stoel op de markt is, drukt de APC geen revolutionaire, nieuwe ideeën uit. Hij verenigt de geconcentreerde kennis van een ervaren designer met de knowhow van Vitra en hij ziet eruit alsof hij er altijd al was. Volgens de designopvatting van Jasper Morrison: zoals een goede stoel.

Morrison vond de inspiratie om zich toe te leggen op dit soort stoel onder andere in het “Café Einstein Stammhaus” in het stadsdeel Schöneberg in Berlijn. Het café bevindt zich op het gelijkvloers van het gebouw waar een van de genoemde tentoonstellingen, “Some Items for the House, Part I” plaatsvond. De gasten zitten er op klassieke, houten koffiehuisstoelen die in verschillende versies te vinden zijn in tal van Europese landen: als Frankfurter Stuhl in Duitsland, als Sedia Milano in Italië en ook in Zwitserland en Oostenrijk zijn er tal van variaties van de stoel te vinden.

In 2008 analyseerde Jasper Morrison voor de eerste keer deze stoeltypologie in detail en ontwierp hij in samenwerking met Vitra de Basel Chair. Hij wou de geest en de basisvorm van de typologie behouden maar tegelijkertijd de eigenschappen van de stoel verbeteren. Dit doel heeft hij bereikt doordat het zitvlak en de rugleuning van de houten stoel in kunststof werden uitgebracht. In vergelijking met stoelen uitsluitend uit hout zijn er dankzij deze materiaalcombinatie meer organische vormen mogelijk, is de stoel comfortabeler en kunnen kleuren op een andere manier worden toegepast.

Voor de in 2016 gelanceerde APC gold dezelfde uitgangspositie als voor de Basel Chair: Kunnen we de koffiehuisstoel vernieuwen? Morrison: “Het is belangrijker dat dingen beter zijn dan dat ze nieuw zijn.” De APC zet deze volgende stap met een nieuw materiaal: Hij is volledig uit kunststof vervaardigd, wat een belangrijke stap vooruit betekent op het gebied van uiterlijk en functionaliteit. Zijn zitgeometrie, de lichtjes meegevende kunststof en de constructie van de rugleuning die via een as en rubberstoppen verbonden is met het frame zorgen voor beweging en aangenaam comfort. Voor het stoelframe wordt de recyclebare kunststof polypropyleen in een andere mengeling gebruikt dan voor de zitting en de rugleuning, wat zichtbaar wordt gemaakt via de telkens licht verschillende kleurschakeringen van de twee onderdelen.

De APC is wat vorm betreft een koffiehuisstoel. Maar volgens de gedachtegang van zijn ontwerper is hij niet enkel een nieuwe, maar ook een zorgvuldig verder ontwikkelde en verbeterde versie daarvan.